Zijn persoonlijk beschermingsmiddel het laatste redmiddel om je te beschermen tegen risico's?
Arbeidshygiënische strategie
Werkgevers moeten zorgendragen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden van werknemers. De Arbowet verlangt dat de maatregelen in een bepaalde volgorde worden genomen, waarbij allereerst naar de bron van het probleem wordt gekeken. Dat wordt een arbeidshygiënische strategie genoemd.
Volgens deze arbeidshygiënische strategie wordt de veiligheid en gezondheid van werknemers beschermd. De arbeidshygiënische strategie is een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico’s. Hierbij wordt allereerst naar de bron van het probleem gekeken. Als daar niets aan kan worden gedaan, zijn andere maatregelen mogelijk.
De maatregelen op de verschillende niveaus hebben nadrukkelijk een hiërarchische volgorde. De werkgever moet dus eerst de mogelijkheden op hoger niveau onderzoeken voordat besloten wordt tot maatregelen uit een lager niveau. Het is alleen toegestaan een niveau te verlagen als daar goede redenen voor zijn (technische, uitvoerende en economische redenen). Dit is het redelijkerwijs-principe. Die afweging geldt voor elk niveau opnieuw. Uitzondering hierop vormen risico's van carcinogenen, biologische agentia en mutagene en reprotoxische stoffen (CMR).
De arbeidshygiënische strategie ziet er als volgt uit:
- Bronmaatregelen: De werkgever moet eerst de oorzaak van het probleem wegnemen. Voorbeeld: schadelijke stof vervangen door een veiliger alternatief.
- Collectieve maatregelen: Als bronmaatregelen geen mogelijkheden bieden, moet de werkgever collectieve maatregelen nemen om risico’s te verminderen. Voorbeeld: het plaatsen van afscherming of een afzuiginstallatie.
- Individuele maatregelen: Als collectieve maatregelen niet kunnen of ook (nog) geen afdoende oplossing bieden, moet de werkgever individuele maatregelen nemen. Voorbeeld: het werk zo organiseren dat werknemers minder risico lopen (taakroulatie).
- Persoonlijke beschermingsmiddelen: Als de bovenste drie maatregelen geen effect hebben, moet de werkgever de werknemer gratis persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekken. Voorbeeld: gehoorbeschermers en lasbrillen.
Al bij de inrichting van werkplekken en functies moet de werkgever gevaren proberen te vermijden volgens de arbeidshygiënische strategie. Het is toegestaan verschillende maatregelen uit verschillende niveaus te combineren om de risico’s te verminderen. Hierbij kan een HAZOP-studie van toegevoegde waarde zijn.
Maatregelen volgens de arbeidshygiënische strategie
De Arbowet schrijft voor dat we bij het aanpakken van gevaar de arbeidshygiënische strategie moeten volgen. Maar in de praktijk pakt dat nog wel eens anders uit. We zetten de soorten maatregelen op een rij met voorbeelden. En hoe zit het met de kosten?