Bedrijf met duidelijke droom loopt voorop in de strijd om talenten

De economie trekt aan en steeds meer bedrijven hebben moeite met het vinden van personeel. Veel Nederlanders halen hun neus op voor bepaald soort werk. En willen ze het wel doen, dan kiezen ze niet alleen voor geld of goede voorwaarden. "Het bedrijf met een duidelijk doel, een ideële droom, loopt voorop in de strijd om talent." Dat vertelt Lidewey van der Sluis, professor in talentmanagement aan de Nyenrode Business Universiteit, in gesprek met NUzakelijk.

"Eigenlijk heb ik moeite met de term 'war for talent'", zegt Van der Sluis. Dat is een term die in 1997 werd geïntroduceerd door consultants van McKinsey & Company om de competitieve markt voor het vinden van talentvolle medewerkers aan te duiden. "Het dekt de lading niet."

Goede mensen vinden en behouden is essentieel voor een bedrijf, maar het een oorlog noemen is volgens de academicus te masculien. "Het is mannenpraat. Anno 2017 gaat het om een veel softere strijd om het hart van mensen. Het is een verleidingskunst."

De strijd om talent gaat bovendien niet in alle gevallen over absolute tekorten. Is er daadwerkelijk niemand te vinden met de juiste expertise? Of zijn de mensen er wel, maar voelen zij zich te min voor het soort werk? Het hangt af van de sector.

Te goed

Nederlanders voelen zich bijvoorbeeld steeds vaker te goed voor laagbetaald werk in de agrarische sector, schoonmaak of zorg. Dat komt mede door het sociale vangnet dat de overheid werknemers biedt, zegt Van der Sluis. 

"Ik kom net terug uit de VS, waar ik keer op keer aangesproken word op dit fenomeen. Amerikanen verbazen zich erover dat je in ons land werk dat je niet wil doen ongestraft kunt afslaan. Luiheid wordt niet per se afgestraft. In Amerika is dat ondenkbaar. Daar krijg je geen uitkering voor." 

Anderzijds zijn er sectoren die kampen met tekorten, omdat ze niet de mensen kunnen vinden met de juiste kennis. Dit zie je vaker bij bedrijven in de tech- en IT-sector. "In beide gevallen voelen bedrijven zich vaak genoodzaakt om uit te wijken naar het buitenland." 

Van der Sluis, die veel bedrijven adviseert op het gebied van talentmanagement, ziet ondernemers worstelen met dezelfde vragen. "In Nederland is diversiteit actueel, wat is de juiste man-vrouwverhouding? Ook de vraag welke mensen je graag zou willen en hoe die aan te trekken, staat hoog op de agenda."

Paringsdans

Het werven en vooral behouden van talent is een paringsdans geworden die lang niet alle werkgevers meester zijn. Maak je gebruik van geld, biedt je 'ontzettend leuk' werk, een geweldige plek of een combinatie? Hoe dan ook maakt de huidige markt het steeds noodzakelijker om na te denken over het werven van personeel. 

Door de beginnende schaarste stijgen de lonen. Dat leidt ertoe dat bedrijven vaker kiezen voor een beloning op basis van de waarde die iemand toevoegt, weet Van der Sluis. "Ze wijken af van traditionele salarisschalen. Hoe waardevoller je bent, hoe groter de beloning. Ongeacht ervaring of leeftijd."

In de huidige economie is de werknemer meer op zichzelf aangewezen: contracten voor het leven zijn vrijwel verdwenen en het opbouwen van pensioen is geen vanzelfsprekendheid meer. "Arbeidsrelaties worden zakelijker. We zorgen minder voor elkaar." 

Of dat een goede ontwikkeling is, is volgens de wetenschapper een vraag die niet aan haar is om te beantwoorden. "Het is een blijvende trend waar we ons bewust van moeten zijn, want het heeft gevolgen voor onze samenleving als geheel."

Sociaal

De verhouding tussen werkgever en werknemer lijkt minder sociaal geworden, toch etaleren bedrijven vaker hun sociale aspecten. Bijvoorbeeld leuke collega's, een fijne werkomgeving, sportprogramma's of huisdieren op kantoor. "Het haakt aan op de wensen van de huidige generatie. Die willen niet alleen betaald worden, maar zoeken ook een plek waar ze zich thuisvoelen." 

Van der Sluis noemt het "community-denken". Je bent een individu, maar we beseffen ook dat mensen andere mensen nodig hebben om verder te komen. "Daarbij geldt: soort zoekt soort op de arbeidsmarkt. Bedrijven die weten wie bij hen past, zijn in staat om de juiste medewerkers te vinden en aan zich te binden." 

Volgens de ondernemer begint dat met het beantwoorden van de vraag waarom je bestaat. "Wat is je doel? Je droom? Je moet kleur bekennen, want medewerkers willen weten wie je bent en waar je voor staat. Zo kun je er ook achter komen welke mensen je nodig hebt."

Ruis

Neem een ziekenhuis met als doel om goede zorg te bieden van deur tot deur. "Gastvrijheid is dan een kernwaarde die je terug moet vinden in je personeel." En die waarde moet doorwerken in je hele organisatie, van arts tot portier. "Ruis op de lijn is funest voor je geloofwaardigheid, zowel voor patiënten als voor nieuw talent." 

De strijd om talent is daarom een individuele strijd. "Hoe je talent trekt, verschilt per bedrijf. It's in the eye of the beholder", aldus Van der Sluis. Voorbeelden van organisaties met een duidelijke droom zijn IKEA ("A better everyday life"), Lego ("Inspire and develop the builders of tomorrow") en de Verenigde Naties ("The maintenance of international peace and security").

Zelfreflectie

Van der Sluis adviseert bedrijven die moeite hebben met het vinden van mensen na te gaan waarom dat zo is. "Waar zit het probleem en wat kun je daar aan doen? Kijk naar jezelf. Welk talent zoek je en waarom kun je dat niet vinden? Doe aan zelfreflectie." 

Want nu marktconforme beloningen en goede arbeidsvoorwaarden gemeengoed zijn geworden, is er een derde trend ontstaan die een grote aantrekkingskracht heeft op mensen: zingeving door het stellen van een duidelijk doel. "Het nastreven van een droom werkt als een magneet op nieuw talent." 

"Het belangrijkste daarbij is dat je doet wie je bent. Wees eerlijk in hoe je werkt en wat bij je past. Wil je hipsters trekken, dan moet je hipster zijn. Maar wees niet nep, daar prikken mensen snel doorheen."